Fiiller
TYT sınavında en çok karşılaşılan konulardan biri, fiillerdir. Türkçe’de fiiller, eylemleri, durumları, düşünceleri, duyguları ve benzeri şeyleri ifade etmek için kullanılır. Fiiller, çekimlenerek zaman, kişi ve çoğul durum gibi unsurlara göre değişebilirler.
TYT’de sıkça çıkan fiil konuları arasında geniş zaman, geçmiş zaman, gelecek zaman, emir kipi, şart kipi ve çatı gibi konular bulunur. Bu konuları ayrıntılı bir şekilde ele alalım:
- Geniş Zaman: Geniş zaman, eylemin şimdiki zamanda yapıldığını veya genel olarak yapıldığını ifade eder. Geniş zaman fiilleri, “-(I)r” veya “-(y)or” ekleri ile oluşturulur. Örnekler:
- Okulda her gün arkadaşlarımla buluşurum.
- Türkiye’de birçok tarihi yer bulunuyor.
- Geçmiş Zaman: Geçmiş zaman, eylemin geçmişte yapıldığını ifade eder. Geçmiş zaman fiilleri, “-DI” ekleri ile oluşturulur. Örnekler:
- Dün okulda bir sınavım vardı.
- Geçen hafta İstanbul’a gittim.
- Gelecek Zaman: Gelecek zaman, eylemin gelecekte yapılacağını ifade eder. Gelecek zaman fiilleri, “-acak/-ecek” veya “-DIr/-Dır” ekleri ile oluşturulur. Örnekler:
- Yarın sinemaya gideceğim.
- Gelecek hafta sonu arkadaşlarımla buluşacağım.
- Emir Kipi: Emir kipi, bir eylemi yapma veya yapmama isteğini ifade eder. Emir kipi fiilleri, “-(y)In” veya “-sIn” ekleri ile oluşturulur. Örnekler:
- Lütfen kapıyı kapatın.
- Hemen çalışmaya başlasın.
- Şart Kipi: Şart kipi, bir koşul altında gerçekleşebilecek bir eylemi ifade eder. Şart kipi fiilleri, “-sA/-se” ekleri ile oluşturulur. Örnekler:
- Eğer erken kalkarsan, güneşin doğuşunu izleyebilirsin.
- Bugün işe gitmesem de olur.
- Çatı: Çatı, fiilin aktif veya edilgen bir yapıda olup olmadığını ifade eder. Çatı, fiil köküne “-(I)l-” veya “-n-” ekleri ile oluşturulur. Örnekler:
- Ali, yemeği pişirir. (Aktif)